نقشهای پارچه در شهریاری ساسانی برپایۀ گزارش عربی حمزه اصفهانی از نگارههای کتاب ملوک بنیساسان
نویسنده
چکیده مقاله:
حمزه اصفهانی در فرازی از کتاب سَنیمُلوکالأرضوالأنبیا (4ه.ق) به زبان عربی، تنپوشهای 26 شهبانو/شهریار ساسانی را از روی نسخهنگارههای صورملوکبنیساسان بازگو کرده است. او برای توصیف جامهها، واژگانی در 5 گروه (بِلَون، مُوَشَّح، وَشْیْبِالذَّهَب، وَشْیْمُدَنَّر، وَشْیْبِلَون) برگزیده، و هر کدام را با همنشینی یکی از این گروهها و رنگی ویژه بازنمایانده است. معانی این واژگان عربی در سدههای پیدرپی، دستخوش دگرگونیهایی شده است. گوناگونی توصیف تنپوشها در شرح و برگردانهای امروزی، برخاسته از همین دگرگونیهاست. پژوهش پیشرو، برپایۀ معانی واژگان پیشگفته در عربی کهن، بازخوانی دیگر گزارشهای تاریخی، کنکاش در شیوۀ بازنمایی جامههای شاهانه بر فلزکاریها و سنگتراشیدههای ساسانی، و بررسی پارچههای آن دوران میکوشد مفهوم مناسب را برگزیند؛ گروهی از پارچههای ساسانی را بربنیان بازنماییهای الصور بشناسد؛ و ریزبینی و درستی گزارش اصفهانی را در سنجش با یافتههای باستانشناختی بیازماید. از این پویه برمیآید بِلَون، پارچههایی بیآرایه و رنگین است؛ مُوَشَّح، دو شیوۀ بازنمایی جامههای گوهردوخت را در خود دارد؛ وَشْیْبِالذَّهَب همان بافتههای زرین است؛ وَشْیْمُدَنَّر، آشناترین نقشاندازی پارچههای ساسانی (قاببندیهای گِرد) را بازمینماید؛ و وَشْیْبِلَون، منقشهای رنگاندازیشده و مخططی است که امروزه، نه چندان دقیق، پارچههای یمنی نامیده میشود. پژوهش، رویکردی تاریخی دارد و در فرازهای گوناگون، برای بررسی دادهها، شیوۀ توصیفی ـ تطبیقی و تحلیل را پی میگیرد. گردآوری دادهها، کتابخانهای؛ و بررسی آنها، کیفی است.
منابع مشابه
جایگاه ادبی حمزه اصفهانی و نقش او در حفظ میراث ادبیات عربی در اصفهان
أبو عبدالله حمزه بن حسن اصفهانی (280 ق - 351 ق) ادیب، زبان شناس و مورخ ایرانی است، که آثار و تألیف های ارزشمند وی در زمینه های گوناگون ادبی از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ روش او در تالیف آثار، به شیوه ی محققان امروزی بسیار نزدیک است. تکیه بر عقل و خرد، نقد عالمانه، استفاده از منابع معتبر و نوآوری در برخی زمینه ها از جمله ویژگی های سبک نگارشی اوست. شماری از کتاب ها و آثار وی همچون «التنبیه علی ح...
15 صفحه اولآیین شهریاری در دوره ی ساسانی بر مبنای روایات ملی
پژوهش حاضر می کوشد تا باورها و سنّت های پیوسته به مفهوم شهریار و شهریاری را در عصر ساسانی بررسی کند. منابع مورد استفاده در این پژوهش، عمدتاً از روایات ملّی ایران، از قبیل شاهنامه ی فردوسی، نامه ی تنسر و کارنامه ی اردشیر بابکان هستند. این پژوهش در یک مقدّمه و سه فصل تنظیم شده است: فصل نخست درباره ی شهر و شهریار آرمانی و بایستگی ها و ویژگی های چنین شهریاری سخن می گوید. در این فصل، همچنین از بنیادی-تر...
روش و جایگاه ادبی حمزه اصفهانی در روایت و شرح دیوان ابو نواس
دیوان ابو نواس به روایت حمزه اصفهانی یکی از یازده روایت معتبر شعر ابو نواس است، که در کنار روایت ابو بکر صولی از اهمیت و شهرت بیشتری برخوردار است. حمزه اصفهانی بر خلاف دیگر همتایان خود تمام اشعاری را که به نحوی با نام ابونواس، شاعر پرآوازه و ایرانی تبار دوره عباسی، گره خورده بود؛ جمع آوری و تدوین کرده است، و در این راه به نقد، بررسی، و شرح اشعار نیز پرداخته، و میزان اعتبار هر روایت را روشن ساخت...
متن کاملبررسی زبان گفتگو در کتاب حمزه نامه
حمزه نامه یکی از بلندترین قصه های بلند عامیان? فارسی است که سابق? آن به قرن هفتم هـ . باز می-گردد. این قصه به عنوان روایتی که متن آن جزء طومارهای پرطرفدار نقالان در سده های متمادی بوده است به صورت رو در رو در مقابل مخاطبان اجرا می شده، و به شکل شفاهی تا قرن دهم هـ حفظ شده و در عصر صفوی توسط کاتبان و نگارندگان مکتوب گردیده است. از اینرو این قصه از قابلیت های کلامی – زبانی فراوانی بهره مند است که...
منابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 23 شماره 2
صفحات 69- 78
تاریخ انتشار 2018-06-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023